4 TYPY PRZYWIąZANIA - O TYM POWINNA WIEDZIEć KAżDA MATKA!
To, jakie relacje z innymi ludźmi będzie tworzyć twoje dziecko w przyszłości, w dużym stopniu zależy od tego, jaka relacja was łączy teraz.
U podstaw teorii, że więź z matką ma wpływ na relacje dziecka z innymi ludźmi leżą badania John Bowlby`ego. W połowie lat pięćdziesiątych XX wieku Bowlby zaczynał swoją pracę nad przywiązaniem i więzią między matką a dzieckiem. Dla badacza istotne było jak zaburzenie tej więzi, może wpłynąć na dalszy rozwój emocjonalny dziecka. Czasy sprzyjały takim obserwacjom, gdyż na skutek działań wojennych w Wielkiej Brytanii dzieci były często rozdzielane z rodzicami nawet na kilka lat. W szpitalach leżały maleńkie dzieci, samotne, oddzielone od matek na czas leczenia, a także funkcjonowały żłobki, do których oddawano niemowlęta nawet na kilka tygodni.
4 typy przywiązania - o tym powinna wiedzieć każda matka!
Badając skutki matczynej deprywacji na dzieci, ostatecznie stał się ojcem teorii przywiązania. Bowlby postawił jednoznaczną hipotezę: Jeśli model przywiązania charakteryzuje się poczuciem bezpieczeństwa i zaufania, to niemowlę będzie zdolne do oddzielenia się od opiekuna i dojrzewania w zdrowy sposób, natomiast w przypadku problematycznego przywiązania, rozwój ten będzie zaburzony. Badania kontynuowała współpracowniczka Bowlby`ego, Mary Ainsworth, która określiła 3 typy przywiązania, dziś znamy także czwarty występujący niezwykle rzadko.
Relacja między opiekunem a dzieckiem jest bardzo ważna, szczególnie w pierwszym roku życia maluszka. To jaka relacja będzie między maluchem a mamą może wpłynąć znacząco na to, w jaki sposób dziecko będzie tworzyło kolejne więzi w życiu, jak będzie się rozwijać emocjonalnie, czy rozwinie jakieś formy psychopatologii i wreszcie, czy będzie widziało świat jako pozytywne, bezpieczne miejsce i siebie jako jego wartościową część. Trwała i zdrowa więź z rodzicem oznacza, że w przyszłości dziecko będzie w stanie tworzyć zdrowe relacje z innymi ludźmi.
Style przywiązania - jakie wyróżniamy?
Bezpieczny styl przywiązania: Zdrowy typ przywiązania, w którym dziecko jest przekonane, że matka swoim zachowaniem odpowiada na potrzeby dziecka, a to z kolei sprawia to, że dziecko szuka w jej ramionach ukojenia podczas sytuacji dla niego stresowych. Maluchy w takim “układzie” traktują matkę jako bezpieczną przystań, a na jej brak reagują stresem. Mama jest łatwo dostępna i reaguje na sygnały od dziecka. Maluch taki jest przyjacielsko nastawiony do obcych osób.
Styl ambiwalentny: Dziecko nie jest pewne tego, czy matka pospieszy z pomocą i pocieszeniem. Dzieci w takim "układzie" często reagują nadmiernym stresem na zniknięcie matki, są płaczliwe, odczuwa silny lęk przed rozstaniem, gwałtownie protestują na samą możliwość rozstania. Jednocześnie dziecko takie oczekuje kontaktu z matką, z drugiej ma opór do interakcji z nią. Wynika to zazwyczaj z braku spójnego zachowania matki i skutkuje zaburzeniem rozwoju emocjonalnego u dziecka.
Styl unikający: Dziecko takie nie ma zaufania do swojej matki. Ponieważ maluch taki spodziewa się odtrącenia, raczej unika kontaktu. Dziecko takie nie wykazuje żadnych zachowań stresowych w przypadku rozłąki, a także nie dąży do żadnych interakcji z matką. Dziecko takie uczy się radzić sobie z trudnościami samodzielnie. Jest jednak przyjazne w stosunku do nieznanych mu osób. Ponieważ matka, gdy dziecko jej potrzebuje, stara się odwrócić jego uwagę i skierować na inne tory, u malucha następuje zaburzenie rozwoju emocjonalnego.
fot.istock.com
Styl zdezorganizowany: Podczas badania niektóre dzieci wykazywały zachowania, które ciężko było dopasować do jednej z trzech kategorii, dlatego Main i Solomon wyróżniły czwarty typ. Maluchy takie nie przejawiały żadnego stałego zachowania: raz bardzo silnie demonstrowały swoje przywiązanie, innym razem unikały kontaktu, co objawiało się zastyganiem w bezruchu. Maluchy takie mogą być także oszołomione lub zmieszane, gdy się pojawia matka. Badacze dopatrują się przyczyny w nieprzyjemnych doświadczeniach np. zaniedbywania czy krzywdzenia dziecka przez opiekuna.
Eksperymenty wykazały, że styl przywiązania można określić już u dzieci rocznych lub półtorarocznych. Badania na dorosłych osobach, że u 70% dorosłych ludzi (dwudziestojednolatków) styl nawiązywania relacji z dorosłym partnerem jest taki sam jak styl nawiązywania relacji z matką we wczesnym dzieciństwie (w wieku 12 miesięcy), pod warunkiem, że w ciągu owych 20 lat nie miało miejsca żadne ważniejsze wydarzenie takie jak śmierć rodzica, rozwód lub przemoc w rodzinie. W takich przypadkach stabilność stylu przywiązania pojawiała się u 44% badanych.
Jak pomóc dziecku rozwinąć bezpieczny styl przywiązania?
Po prostu trzeba być wrażliwym i reagować na potrzeby dziecka. Jego punktem wyjścia jest silna więź emocjonalna, która jest budowana między dziećmi, a ich opiekunami, mająca wpływ na całe ich życie.